Zabytki Gminy Kłomnice

Zabytki

W gminie Kłomnice, istnieje pięć obiektów wpisanych do rejestru zabytków Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Katowicach.

 1. Zespół kościoła parafialnego pw Św Marcina w Kłomnicach, do którego zliczony jest

  • kościół (murowany, 1789r., przebudowany w 1918r.)
  • dzwonnica (murowana, k. XVIII)
  • ogrodzenie z bramą (murowane, k XVIII)

Obiekt ten jest najstarszym zabytkiem w gminie Kłomnice. Pierwotny kościół wybudowany był z drewna, sięgał swymi początkami połowy XIV wieku ufundowany został przez rodzinę miejscowych dziedziców Kłomnickich. W 1521r. został przebudowany. Dotrwał do początków XVIII w., kiedy ze starości uległ ruinie. W  miejsce drewnianego kościoła powstał murowany, wybudowany w 1728r. kosztem Joanny z Brzostowskich Leszczyńskiej, Wojewodziny Kaliskiej i właścicielki miejscowych dóbr, ale spłonął w 1764r. Na jego miejscu zbudowano tymczasową kaplicę. Obecny kościół był zbudowany w latach 1779–1789 z fundacji właściciela wsi Andrzeja Zauskiego, jego żony Marii i siostry Hilarii de Riviere. Budowa kościoła trwała około 10 lat. W 1790 roku poświęcono go, a rok później w 1791r. biskup Michał Kościeszka–Kosmowski, opat w Trzemeszynie konsekrował świątynię pod wezwaniem Św. Marcina. W 1918r ówczesny proboszcz ks Roman Kossowski dobudował nowemu kościołowi prostokątne prezbicerium i dwie boczne kaplice. W 1939r. w czasach II wojny światowej, kościół ucierpiał, hitlerowcy zrabowali wiele cennych rzeczy. Po wojnie w 1946 roku ludność z wielkim zapałem przystąpiła do naprawy zniszczeń.

kosiol

2. Cmentarz grzebalny w Kłomnicach – (XIX w)

Według rejestru zabytków cmentarz grzebalny został założony w XIX w. W tym samym wieku został ogrodzony murem ceglanym. Na murowanych słupach cmentarza umieszczone były „daszki” z piaskowca, ufundowane prawdopodobnie przez barona Leopolda Kronenberga, ogromnie bogatego przemysłowca pochodzenia żydowskiego, bankiera oraz udziałowca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Śladem tej fundacji są umieszczone na żelaznej bramie cmentarza inicjały „LK”. Nad nimi widnieje korona symbolizująca tytuł baronowski. Natomiast według wiedzy historycznej P.  Krzysztofa Wójcika, ów cmentarz został założony prawdopodobnie wraz z budową istniejącego do dziś kościoła pw Św Marcina pod koniec wieku XVIII w 1791 roku.
Na cmentarzu grzebalnym w Kłomnicach można spotkać się z wieloma starymi zabytkowymi grobami i grobowcami, do takich należy m.in:

  • Grobowiec księdza kanonika Józefa Gabriela Brzezińskiego, zmarłego w 1855r. Umiejscowiony jest w najstarszej, zachodniej części cmentarza. Nagrobek wykonany jest z piaskowca, w chwili obecnej jest zaniedbany i porośnięty mchem.
  • Grób księdza Ignacego Strączyńskiego, zmarłego w 1901r., proboszcza tutejszej parafii. Wykonany z piaskowca, ufundowany przez robotników z plantu kolejowego w 1909r.
  • Grób familijny Chrzanowskich, pochodzący z końca XIXw Pochowani w nim są właściciele zabytkowego majątku w Rzekach Wielkich.
  • Grób Policzkiewicza – zmarłego w 1900r., Policzkiewicz był właścicielem niewielkiego majątku w Konarach
  • Grobowiec rodziny Moraczewskich. Byli oni właścicielami dóbr w Garnku
  • Grób Stanisław i Juliany Ziółkowskich – właścicieli majątku w Lipiczach

cmentarz

3. Zespół pałacowy w Nieznanicach (1917) w tym:

  • pałac,
  • cztery czworaki,
  • stajnia,
  • stodoła,
  • park

Właścicielem zespołu pałacowego w Nieznanicach (według źródeł o majątku ziemskim w Nieznanicach) był w 1811r. Marceli Gogolewski. W 1843r sprzedał on majątek niejakiemu Norbertowi Kończykowskiemu. Jednakże on wskutek złego gospodarowania w ciągu kilku miesięcy potrafił zadłużyć swoje dobra dlatego też w dniu 22 listopada 1846r. doszło do licytacji, w wyniku której właścicielem został Sylwester Dembiński. Po nim z kolei dobra odziedziczyli jego synowie Edward, Teodor i Eustachiusz Dembińscy. Ci jednak również nie potrafili skutecznie zarządzać majątkiem, gdyż w 1876r. ponownie doszło do licytacji publicznej w wyniku której właścicielką majątku stała się Maria Siekierska. Ona to odsprzedała go w 1878r. Polakowi niemieckiego pochodzenia Leonowi Wünsche. Po nim piecze nad majątkiem sprawował jego syn Aureliusz Wünsche. W 1918r. wybudował on swoją nową siedzibę. W latach 1928-43 majątek Wünsche został parcelowany. W 1945r. właścicielami majątku nieznanickiego zostali spadkobiercy. W roku 1946 w wyniku reformy rolnej majątek ten przejął Skarb Państwa. W tym samym roku utworzona została firma pod nazwą Stacja Hodowli Roślin. Natomiast Pałac wraz z parkiem pozostał w Zasobie Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 1995r. ogłoszony został przetarg odnośnie sprzedaży w wyniku którego ziemie trafiły do Jerzego Ostrowskiego – przedstawiciela firmy „TOLEX”. Pałac miał służyć jako rezydencja mieszkalna. Jednakże w końcu kwietnia 1997r. rezydencja została sprzedana kolejnym właścicielom. Obecnie jest w posiadaniu państwa Elżbiety Lubert i Gerarda Weydmanna

nienzanice

4. Zespół dworski w Rzekach Wielkich w tym dwór i park (Drewniano – murowany, 1790r)

Zespół dworski w Rzekach Wielkich powstał ok. 1970r. i zajmuje ok 2,33 ha powierzchni ziemi. Składa się z dworu, budynków gospodarczych i parku. Dwór jest murowany, parterowy, pochodzący z końca XVIII w. W okresie międzywojennym właścicielem był Aleksander Chrzanowski. Obecnie mieści się Zespół Szkół w Garnku Szkoła Podstawowa w Garnku Filia w Rzekach Wielkich.

dworek rzeki

5. Zespół dworski w Skrzydlowie w tym:

  • dwór (murowany, poł XIXw)
  • rządcówka (drewniana, pocz XXw)
  • kaplica (murowana, 1820-1830)
  • spichlerz (murowany, pocz. XXw)
  • park (połowa XIXw)

Zespół dworski w Skrzydlowie pochodzi z wieku XIX-XX i składa się z dworu, rządcówki, stajni, spichlerza i parku. Do rejestru zabytków wpisany jest dwór, rządcówka, kaplica, spichlerz i park. Właścicielem tegoż majątku w 1898r była Z. Siemińska, która sprzedała swoje dobra E. J. Rzeszkom. Ostatnim właścicielem zespołu dworskiego był A. Danilczuk. Dwór jest murowany. Lewe skrzydło jest parterowe, prawe piętrowe. W środkowej części znajduje się ganek z czterema toskańskimi kolumnami. Park natomiast leży na zboczu wzgórza obniżającego się w stronę rzeki Warty.

Kaplica podworska w Skrzydlowie

Kaplica podworska w skrzydlowie